Bộ máy cồng kềnh, công chức quá đông, tiền lương quá thấp là vòng luẩn quẩn diễn ra trong nhiều năm qua, mặc dù Đảng và Nhà nước đã nhiều lần coi cải cách tổ chức bộ máy là vấn đề cấp bách cần giải quyết. Tuy nhiên, tổ chức bộ máy từ Trung ương đến địa phương vẫn còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc, nhiều đầu mối, hiệu lực, hiệu quả hoạt động chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ.
Tỉnh Bắc Kạn có 29 cơ quan hành chính, trong đó gồm 18 cơ quan chuyên môn và 03 đơn vị cấp tỉnh, 08 đơn vị hành chính cấp huyện. Các cơ quan chuyên môn và đơn vị hành chính tỉnh Bắc Kạn được tổ chức theo Nghị định số 24/2014/NĐ-CP ngày 04/4/2014 của Chính phủ quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Nghị định số 37/2014/NĐ-CP ngày 05/5/2014 của Chính phủ quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh. Các tổ chức, đơn vị sự nghiệp công lập của tỉnh được tổ chức theo hướng dẫn của bộ, ngành Trung ương gồm có 464 đơn vị sự nghiệp công lập.
Nhằm tinh gọn tổ chức bộ máy nâng cao chất lượng hoạt động, ngày 10/5/2017 Tỉnh ủy Bắc Kạn đã ban hành Đề án số 03-ĐA/TU về sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy và tinh giản biên chế nâng cao hiệu quả hoạt động công vụ trong hệ thống chính trị giai đoạn 2016-2021, theo đó UBND tỉnh Bắc Kạn ban hành Kế hoạch số 305/KH-UBND ngày 10/8/2017 về việc thực hiện sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy và tinh giản biên chế giai đoạn 2016-2021.
Qua một năm triển khai thực hiện sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy theo Kế hoạch số 305/KH-UBND, cơ cấu tổ chức của các cơ quan chuyên môn và cơ quan hành chính thuộc tỉnh giảm được 66 phòng, từ 299 xuống còn 233 phòng. Các phòng chuyên môn nghiệp vụ thuộc Chi cục, ban trực thuộc sở, ban ngành và tương đương cấp tỉnh giảm 17 phòng, từ 60 xuống còn 43 phòng. Các cơ quan chuyên môn thuộc UBND các huyện, thành phố giảm 16 phòng, từ 104 xuống còn 88 phòng.
Cơ cấu tổ chức đơn vị sự nghiệp công lập của tỉnh giảm được 33 đơn vị, từ 464 đơn vị xuống còn 431 đơn vị; các phòng thuộc đơn vị sự nghiệp giảm 73 phòng, từ 297 xuống còn 224 phòng. Trong đó, đơn vị sự nghiệp công lập thuộc UBND tỉnh giảm 02 đơn vị, từ 09 đơn vị xuống còn 07 đơn vị, số phòng giảm 13 phòng, từ 41 phòng xuống còn 28 phòng; đơn vị sự nghiệp công lập thuộc sở, ban, ngành giảm 08 đơn vị, từ 104 đơn vị xuống còn 96 đơn vị, số phòng giảm 56 phòng, từ 248 phòng xuống còn 192 phòng; các tổ chức hội đặc thù cấp tỉnh giảm 04 phòng, từ 08 phòng, ban xuống còn 04 phòng, ban; đơn vị sự nghiệp công lập thuộc đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND tỉnh giảm 01, từ 03 đơn vị xuống còn 02 đơn vị; đơn vị sự nghiệp công lập thuộc UBND cấp huyện giảm 22 đơn vị, từ 348 đơn vị xuống còn 326 đơn vị, trong đó đơn vị sự nghiệp công lập thuộc ngành giáo dục và đào tạo cấp huyện giảm 20 trường, từ 325 trường xuống còn 305 trường, đơn vị sự nghiệp công lập khác thuộc huyện giảm 02 đơn vị, từ 23 đơn vị xuống còn 21 đơn vị.
Với kết quả sắp xếp tổ chức bộ máy trên việc sử dụng biên chế cũng như số lượng lãnh đạo phòng và tương đương tại các cơ quan, đơn vị thuộc tỉnh bước đầu giảm đáng kể. Số lượng Trưởng phòng và tương đương thuộc cơ quan, đơn vị hành chính giảm 32 người, từ 230 người xuống còn 198 người. Số lượng Phó Trưởng phòng giảm 22 người. Đối với đơn vị sự nghiệp công lập, lãnh đạo cấp trưởng đơn vị giảm 07 người; cấp phó giảm 02 người. Cấp Trưởng phòng chuyên môn thuộc đơn vị sự nghiệp giảm 10 người; Phó Trưởng phòng giảm 08 người; Hiệu trưởng các trường thuộc UBND các huyện, thành phố giảm 09 người. Các sở, ban, ngành giảm 10 kế toán; các tổ chức hội giảm 05 kế toán. Chỉ tiêu hợp đồng lao động theo Nghị định số 68/2000/NĐ-CP giảm được 06 chỉ tiêu.
Việc sắp xếp tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế đã phần nào góp phần tiết kiệm được ngân sách của Nhà nước nói chung và của tỉnh Bắc Kạn nói riêng.
Tuy nhiên, việc sắp xếp tổ chức bộ máy trong năm qua mới chỉ thực hiện trong phạm vi bên trong các cơ quan, đơn vị thuộc tỉnh. Để đẩy mạnh thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy trên địa bàn tỉnh ở phạm vi rộng hơn, Tỉnh ủy Bắc Kạn đã ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW và Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa XII). Theo đó, UBND tỉnh Bắc Kạn đã ban hành Kế hoạch 140/KH-UBND ngày 10/4/2018 về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh và Kế hoạch số 147/KH-UBND ngày 17/4/2018 về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy.
Theo Kế hoạch số 147/KH - UBND, tỉnh Bắc Kạn thực hiện sắp xếp các cơ quan chuyên môn và tương đương thuộc tỉnh, cụ thể là hợp nhất Văn phòng Đoàn Đại biểu Quốc hội, Văn phòng HĐND tỉnh và Văn phòng UBND tỉnh. Sáp nhập Sở Thông tin và Truyền thông và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Sở Tài chính và Sở Kế hoạch và Đầu tư; Sở Xây dựng và Sở Giao thông vận tải; Ban Tôn giáo trực thuộc Sở Nội vụ vào Ban Dân tộc tỉnh; Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông thành một Ban Quản lý dự án thuộc UBND tỉnh.
Sắp xếp các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện theo hướng thu gọn đầu mối, giảm trung gian, theo mô hình quản lý đa ngành, đa lĩnh vực. Không nhất thiết cấp tỉnh có cơ quan, đơn vị nào thì cấp huyện có cơ quan, đơn vị đó và ngược lại; các cơ quan, đơn vị cùng cấp ở các địa phương khác nhau không nhất thiết phải có mô hình tổ chức bộ máy giống nhau.
Sắp xếp, thu gọn hợp lý các đơn vị hành chính cấp xã chưa đạt 50% tiêu chuẩn theo quy định về quy mô dân số, diện tích tự nhiên để nâng cao năng lực quản lý, điều hành và tăng cường các nguồn lực của địa phương.
Sắp xếp, sáp nhập các thôn, tổ dân phố chưa đủ tiêu chuẩn theo quy định căn cứ vào điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa xã hội và phù hợp với điều kiện kinh tế của từng địa phương
Theo Kế hoạch số 140/KH-UBND tỉnh tiếp tục thực hiện sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập, cụ thể là sáp nhập Trường Trung cấp Y tế, Trường Cao đẳng cộng đồng, Trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú thành một trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh. Sắp xếp hợp lý các cơ sở y tế, nơi đã có cơ sở y tế trên địa bàn cấp xã thì có thể không thành lập trạm y tế xã, phường, thị trấn. Hợp nhất Trung tâm Văn hoá và Đoàn nghệ thuật cấp tỉnh thành một đầu mối. Xây dựng phương án sắp xếp lại hoặc sáp nhập Trung tâm Công nghệ thông tin trực thuộc Sở Thông tin, Truyền thông và Trung tâm Công báo trực thuộc Văn phòng UBND tỉnh. Rà soát chức năng, nhiệm vụ và hợp nhất Trung tâm Bảo trợ xã hội tổng hợp và Công tác xã hội, Trung tâm Điều dưỡng người có công trực thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội và Cơ sở nuôi dưỡng trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trực thuộc Sở Y tế thành trung tâm bảo trợ đa chức năng. Sáp nhập Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường với Trung tâm Phát triển quỹ đất thành Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường. Hợp nhất trạm chăn nuôi và thú y, trạm trồng trọt và bảo vệ thực vật, trạm khuyến nông,… cấp huyện thành trung tâm dịch vụ nông nghiệp trực thuộc UBND cấp huyện.
Như vậy, để triển khai thực hiện thành công Kế hoạch trên cần sự vào cuộc của các cấp ủy Đảng, chính quyền và các tổ chức chính trị xã hội từ cấp tỉnh đến cấp xã trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn./.